Pozwól, że zapytam cię o twoją ulubioną książkę. Jaki jest jej tytuł?

***

A o czym ona jest?

***

Prawdopodobnie przeleciałeś te pytania w 2 sekundy i moje trzy gwiazdki nie zmusiły cię do odpowiedzi. Zachęcam jednak do odpowiedzenia na nie, i nie powinno zająć ci to dłużej niż kilkanaście sekund. Góra minutę 🙂

W przypadku większości książek nie jest problemem udzielnie krótkiej odpowiedzi na pytanie, o czym one są – czyli da się ich tematykę podsumować w jednym lub w kilku zdaniach tak, aby ktoś, kto nigdy o tej książce nie słyszał, cokolwiek o niej charakterystycznego wiedział.

Przykładowo, moja ulubiona książka z gatunku science fiction, „Powrót z gwiazd” Stanisława Lema, opowiada historię człowieka, który powrócił na Ziemię po podróży trwającej 10 lat czasu pokładowego – ale z powodu dylatacji czasu – 150 lat czasu ziemskiego – i opisuje zaskakująco odmienione po tych 150 lat realia życia na naszej planecie.

O czym zatem jest Biblia?

Odpowiedzi istnieje mnóstwo i jeśli popytasz ludzi możesz ze zdziwieniem zauważyć, że niemal każdy ma inną! Raz jeszcze – naprawdę uważam, że ciekawym eksperymentem dla ciebie samego może być zadanie sobie samemu tego pytania… jaki masz ogólny obraz Biblii? Jak można by ją podsumować?

***** (może 5 gwiazdek będzie większą zachętą)

Podam ci kilka odpowiedzi, które ja przez lata innym serwowałem:

• Biblia to list miłosny Boga do ludzi
• Biblia opowiada historię zbawienia ludzkości przez Boga
• Biblia do zbiór ksiąg, pisanych na przestrzeni dwóch tysięcy lat, opisujących postęp objawienia Boga ludziom.

A mój ulubiona kiedyś „definicja” Biblii to „instrukcje, jak dostać się do nieba”.

Ciekawe to jednak, albowiem nigdy w Biblii nie znalazłem ani jednego miejsca, w którym byłoby napisane, że ludzie po śmierci idą do Nieba…

Gdyby jednak zapytać chrześcijan, skąd wiadomo, jak nie trafić po śmierci do piekła, wielu, a może i większość, wskazałaby Biblię jako najpewniejsze źródło informacji.

Zastanówmy się, czy jednak rzeczywiście – i w jakim stopniu – Biblia zajmuje się ludzkim losem po śmierci?

Nawet główny nurt chrześcijaństwa,przyznaje, iż temat „życia po życiu” w Starym Testamencie jest praktycznie nieobecny. Objętościowo Stary Testament to niemal wyłącznie historie/opowiadania, trochę proroctw i poezji i poza kilkoma zdaniami (i ich setkami różnych interpretacji) nie zajmuje się w ogóle teologią.

Owszem, sporo w niej o przykazaniach – ich opis z Prawa Mojżeszowego znajdziemy w Księgach Mojżeszowych (II, III i IV) ale po pierwsze – prawo to dane było tylko Izraelowi, po drugie – tylko na określony czas (Gal 3:19), po trzecie – jego przestrzeganie nagradzane było nie po śmierci, a za życia:

Przeto starajcie się wypełniać [wszystko], co wam nakazał Pan, Bóg wasz: Nie odstępujcie od tego ani na prawo, ani na lewo. Idźcie dokładnie drogą wyznaczoną wam przez Pana, Boga waszego, byście mogli żyć, by dobrze wam się wiodło i byście długo przebywali w ziemi, którą macie posiąść. (Pwt 5:32n)

Jako że ponad 60% Starego Testamentu stanowią opowiadania, można by tę część Biblii podsumować jako „opis losów Izraela ze szczególnym uwzględnieniem kilkunastu najciekawszych jego przestawicieli”.

A co z Nowym Testamentem?

Nowy Testament zaczyna się również od opowiadań. Ewangelie to księgi napisane w celu zaznajomienia z osobą i misją Jezusa Chrystusa ludzi, którym nie było Go dane poznać osobiście. Między Ewangeliami i opowiadaniami ze Starego Testamentu istnieje oczywiście spora różnica – Jezus z autorytetem interpretuje Stary Testament, formułuje ponadczasowe prawdy, i – można by rzec – kreuje nową teologię – niemniej wciąż jest to wszystko spisane w formie opowiadania.

Kluczowe pytanie – dla kogo ta teologia jest przeznaczona i czego dotyczy?

Choć dla wielu chrześcijan wydawać się to może bluźnierstwem (dla mnie troszkę lat temu zdecydowanie by to tak brzmiało), Jezus nie przyszedł do wszystkich ludzi. Można oczywiście widzieć Jego misję w ujęciu ponadczasowym, duchowym – niemniej materialnie rzecz ujmując, na pewno nie przyszedł do wszystkich ludzi. Nie przyszedł do tych, którzy umarli przed Jego przyjściem, do tych, którzy za daleko mieszkali by o Nim na czas usłyszeć – ale okazuje się, że nie przyszedł nawet bezpośrednio do tych, którzy widywali Go na ulicach. I sam o tym mówi:

Lecz On odpowiedział: Jestem posłany tylko do owiec, które poginęły z domu Izraela (Mt 15:24)

W porządku, no więc Jezus przyszedł głosić Ewangelię Żydom. Co jednak jest jej treścią? „Uwierzcie we mnie, bo inaczej po śmierci pójdziecie do piekła?” Ani jednego słowa wspominającego o tym w Ewangeliach jednak nie znalazłem. Jeśli wydaje ci się, że Jezus gdziekolwiek przestrzega przed piekłem, przeczytaj artykuły „Piekło – czy to jest logiczne” i „Piekło – czy to jest biblijne„.

Od samego początku Jezus zaczyna głosić coś, co można nazwać Ewangelią Królestwa:

Odtąd począł Jezus nauczać i mówić: Nawracajcie się, albowiem bliskie jest królestwo niebieskie. (Mt 4:17)

Czymże jednak jest owe Królestwo Niebieskie? Na pewno niczym, co się dzieje z człowiekiem po śmierci – w Biblii czasem używane jest dosłownie, czasem przenośnie, ale za każdym razem dotyczy ono ludzi żyjących na ziemi. W przypadku zaś „cielesnego” rozumienia królestwa temat dotyczy wyłącznie Żydów, gdyż tylko im to królestwo było obiecane. Temat ten omawiam w artykule Królestwo Boże – jak je odziedziczyć.

Owszem, Jezus mówi też o swojej śmierci – ale zauważmy, (mało kto to zauważa), że robi to dopiero pod koniec swojej misji. Tak, jakby nie było to początkowo w planie (choć oczywiście w pewnym sensie wszystko zaplanowane było przed wiekami) – i kto wie, jak potoczyłaby się historia ludzkości, gdyby Izrael nawrócił się i przyjął ofertę Królestwa.

Generalnie jednak wciąż Ewangelie kontynuują pod względem gatunku przeważające w Starym Testamencie opowiadania. Dołączymy tu też oczywiście Księgę Dziejów Apostolskich, które są drugą częścią Ewangelii Łukasza.

Pokaźną objętościowo część Nowego Testamentu stanowią Listy apostolskie i stanowią one unikalny w Biblii gatunek literacki. Ponieważ każdy z Listów jest na nieco odmienny temat, nie sposób jednym słowem podsumować ich tematyki, ogólnie zaś wszystkie dotyczą moralności albo doktryny.

No i zostaje nam jeszcze na deser…

Księga Objawienia.

Apokalipsa.

O czym ona jest?

Jeszcze bardzo niedawno wierzyłem, iż jest to opis końca świata i tego, co w jego trakcie i po jego zakonczeniu będzie się dziać z ludźmi.

Księga ta zaczyna się od następujących słów:

Objawienie Jezusa Chrystusa, które dał Mu Bóg, aby ukazać swym sługom, co musi stać się niebawem (Obj 1:1)

Jak przygniatająca większość chrześcijan, bez mrugnięcia okiem przez wiele lat ignorowałem wyraz „niebawem”. W pewnym jednak momencie… przestałem… i  uwierzyłem, iż owe „niebawem” rzeczywiście oznacza „niebawem” i Apokalipsa jest księgą zapowiadającą losy Narodu Wybranego – którym już staje się przede wszystkim Kościół Chrystusowy, nie tylko Izrael – ale nie po tysiącach lat, a za życia jego pierwotnych odbiorców!

Temat Księgi Objawienia omawiam szczegółowo tutaj.

Podsumujmy zatem.

Stary Testament – to przede wszystkim historie i opowiadania, opisujące losy narodu Izraela.

Nowy Testament – oprócz Listów Apostolskich, które zawierają nauki, to przede wszystkim historie i opowiadania, opisujące losy narodu Izraela (przez kilka lat po zakończeniu misji Chrystusa apostołowie wciąż kierowali Dobrą Nowinę wyłącznie do Izraelitów, dopiero apostoł Paweł rozpoczął jej głoszenie wszystkim ludziom).

Jakbyśmy na to nie patrzyli, Biblia jest księgą o Izraelczykach, przez nich spisanych i do nich kierowanych.

Czy to obniża jej wartość w naszych oczach? Ależ czemuż miało tak być? Czy to, że kakao odkryto w Meksyku sprawia, iż nie powinienem jeść czekolady, bo nie jestem Meksykaninem?

I nie powinienem pić kawy, bo nie jestem Arabem?

Bbilia to najpoczytniejsza księga świata; pisarz James Chapman natrudził się niedawno i obliczył, że przez ostatnie 50 lat sprzedano ją w prawie 4 miliardach egzemplarzy. A w dodatku większość, a może pokuszę się o stwierdzenie „niemal wszystkie” pozostałe książki świata dziś pisane mają do Biblii jakieś odniesienie, jakiś cytowany mniej lub bardziej świadomie fragment.

Niesamowicie mnie, przyznam, bawi, gdy podczas rozmowy z ateistami słyszę, jak używają oni arugmentów lub odniesień biblijnych… Tak, jak Osoba i nauka Chrystusa wpłynęła na cały świat w stopniu nieporównywalnym do kogokolwiek innego i nawet zatwardziali ateiści odpowiadając na pytanie, który mamy rok, muszą pamiętać, od czyich to narodzin ten rok jest liczony; tak i Biblia, której Chrystus jest najważniejszą – choć nie jedyną – częścią – to książka o wadze i wpływie nieporównywalnych do czegokolwiek innego.

Wiedząc to wszystko można wciąż traktować Biblię jako Słowo Boże, jako genialną i nadnaturalną Księgę napisaną pod natchnieniem, i można z niej czerpać kosmicznie ogromną ponadczasową mądrość. Uświadomienie sobie jednak, że my, ludzie żyjący w XXI wieku, nie jesteśmy jednak ani pierwotnymi adresatami Biblii, ani jej przedmiotem opisu, zdejmuje z nas wielki cieżar.

Owszem, w Biblii opisane jest PRAWO, ale to nie jest nasze PRAWO i nie będziemy z jego łamania rozliczani.

Owszem Biblia zapowiadała proroctwa, nierzadko katastroficzne, ale nie opisują one naszego życia i i nie musimy się ich bać.

Świadomość, czym dokładnie Biblia jest, nakłada na ich czytelników jednak innego rodzaju ciężar… Ciężar interpretacji. Już samo tłumaczenie tekstów, które mają tysiące lat, to zajęcie niezwykle trudne. A skuteczne pokonanie przepaści kulturowej i poznawczej i zaprezentowanie Biblii w sposób prosty dla przeciętnego czytelnika… to moim zdaniem zadanie, które jeszcze przez nikogo nie zostało nawet w 90% zrealizowane.

Niezależnie od trudności, tak się jednak składa, że wciąż pojedyncze fragmenty lub choćby wersety biblijne mają moc zmieniać ludzkie życia na całym świecie i wierzę, że tak będzie zawsze.

Wierzę również, że Biblia kiedyś wróci do dzieł czytanych chętnie przez ludzi wszystkich światopoglądów, a stanie się to wtedy, gdy upadnie religia – zorganizowana, chciwa i bezlitosna maszyna która włada ludzkością starając się wykazać iż w Biblii jest mnóstwo czegoś, czego tak naprawdę nie ma wcale – gróźb!

(Ostatnia edycja – 27 listopada 2020)