Archiwa autora: Kicius

Sąd Boży – bać się czy nie? (część I)

Opublikowany przez
3

Zeszłej zimy byłem bliski zabicia człowieka. I to dwukrotnie. Dwa dni pod rząd!
Nie, nie jestem policjantem ani ochroniarzem fabryki kokainy jednego z ważniejszych mafiozów południowoamerykańskiego kartelu narkotykowego.

Jestem jedynie… kierowcą.

Gdy wyjeżdzałem z pracy, a było to po zapadnięciu zmroku, ktoś postanowił zaparkować w ciemnym miejscu, wyjść z auta i popatrzeć w niebo, nie bacząc na to, że stoi w nieoświetlonym miejscu na środku ulicy i ubrany jest na czarno.

Następnego dnia natomiast ktoś inny (choć w sumie nie mogę mieć pewności że to nie była ta sama osoba, nietrudno uwierzyć że wielu marzy o byciu przejechanym przeze mnie) również po zmroku jechał na rowerze, który nie miał nawet świateł odblaskowych, no i oczywiście… jechał środkiem drogi. Zdołałem przyhamować a widząc moje światła rowerzysta łaskawie zjechał na pobocze…

To jednak nie wszystko…

Chwilę później, spomiędzy domów ten sam rowerzysta nagle znów wjechał mi niemal pod koła, tym razem przeciął drogę niemal pod kątem prostym, i moje hamowanie raczej było zbędne, ale gdybym tak akurat przyśpieszał, do czego miałem prawo, to mogłoby być niewesoło.

Załóżmy teraz, że mieszkam w jednym z jedenastu stanów USA, w którym marihuana jest zupełnie legalna (w tym, w którym mieszkam, jest legalna tylko w celach medycznych), no i poprzedniego dnia zjadłem sobie ciasteczko z niewielką ilością kannabinoidów, i z jakichś powodów mój organizm miał problemy z prędkim pozbyciem się ich z organizmu. Przejeżdzam człowieka, badają moją krew, i – jak to się w hameryce mówi „DI JU AJ” – DUI, Driving Under Influence – jazda pod wpływem – za co generalnie można dostać do 15 lat więzienia (zakładając że to moje pierwsze przestępstwo tego typu, bo jeśli nie, to mogę dostać dożywocie).

Teraz wszystko zależy od tego, ile mam pieniędzy w banku, bo zależność czasowa między ilością spożytej substancji a jej poziomem we krwi są w wypadku marihuany o wiele bardziej skomplikowane niż w przypadku alkoholu, i adwokat na którego wyda się 100 tysięcy dolarów może wywalczyć uniewinnienie a darmowy adwokat z urzędu najwyżej wywalczy zmniejszenie wyroku z 15 do 5 lat.

O ile ma tego dnia dobry humor i nie boli go tego dnia ząb.

Także mamy ciekawą sytuację – choć na szczęście hipotetyczną, niemniej bardzo realną wystarczy w nieodpowiednim momencie poczuć jakiś skurcz mięśnia czy inną bolesną dolegliwość, instynktownie sięgnąć tam ręką i (jakby to mogło w czymkolwiek pomóc) spojrzeć w kierunku bolącego miejsca. Nie zauwżysz, że przed maską samochodu ktoś stoi albo jedzie na rowerze.

Oto, magicznie, podczas jednej chwili zmieniam się ze zwyczajnego, „porządnego”, niekaranego człowieka w przestępcę, zabójcę, i zamieniam swe wygodne życie na wiezienną celę.

I chociaż do tej pory raczej rzadko (mam nadzieję) wywoływałem u ludzi bardzo negatwne uczucia, będą teraz o mnie myśleć jak o narkomanie który bezmyślnie lekkomyślnie zabił człowieka i zostawił członków jego rodziny i przyjaciół w nigdy do końca nieutulonym żalu, być może osierocił kilkoro dzieci…

A jak ja z tym będę żyć? Czy nie będę mieć codziennie w nocy koszmarów i budzić się rano marząc, by koszmarem zaledwie byłaby ta cała sytuacja?

Dobra, dość już tych negatywów na mój temat, porozmawiajmy o tobie!


Jeśli jesteś kierowcą, czy prowadząc samochód, zerknąłeś kiedyś na swój telefon w momencie, w którym nie tylko wiedziałeś, że jest to sprzeczne z prawem, ale czułeś też, że nie było to w 100% bezpieczne, ale wiadomości na które czekałeś były zbyt ciekawe, by czekać?

Ta jedna sekunda mogła również uczynić cię zabójcą.

W listopadzie ubiegłego roku w USA stanie w New Jersey niejaka Alexandra Mansonet zerknęła na swój telefon prowadząc samochód i spowodowała wypadek, w którym zginęła jedna osoba. Będzie sądzona tak, jakby była „DUI” – pod wpływem alkoholu albo innych środków odurzających – i jej sprawa jest traktowana jako zabójstwo drugiego stopnia; grozi jej 10 lat więzienia.

To mogłem być ja, to mogłeś być ty. To mogła być zupełnie twoja wina (jak w wypadku używania telefonu), choć oczywiście bez premedytacji; równie dobrze to mógł być wręcz „przypadek”, gdyby mnie wczoraj czy przedwczoraj niefortunnie zakłuło w boku nie w tej sekundzie, co trzeba.

Większość pozna tylko niektóre fakty. Skazany na 10 lat więzienia za zabójstwo drugiego stopnia. Odurzony narkotykami. WINNY.

Opinia publiczna rzadko kiedy ma wątpliwości. Przeczytam kilka słów w gazecie i już wiem wszystko co potrzebuję…

Skąd taka postawa?

Istnieje powiedzenie „niedaleko pada jabłko od jabłoni”. W dużym stopniu jesteśmy tacy, jak nasi rodzice, i na ogół tylko bardzo mocna praca nad sobą jest w stanie to zmienić- a i tak nigdy w 100% – ale jesteśmy też tacy… jak bóg, w którego wierzymy.

Właśnie – „bóg”, nie Bóg, bo choć głęboko jestem przekonany iż Bóg istnieje, jestem również pewny że nasze poznanie Go jest w równym stopniu doskonałe, jak poznanie słonia w wykonaniu mrówki, która po nim chodzi.

Czasem mrówka jednak może założyć okulary wirtualnej rzeczywistości i zobaczyć jak ten słoń naprawdę wygląda. O tym jednak będzie… na deser.

Jeżeli osądzamy innych bez zastanowienia bardzo możliwe jest że taki właśnie jest nasz bóg.

Boga poznać nie możemy, wykonał On jednak pewien krok, który daje nam szanse cokolwiek o Nim wiedzieć.

Boga nikt nigdy nie widział, lecz jednorodzony Bóg, który jest na łonie Ojca, objawił go (J 1:18)

A co mówi ów jednorodzony Bóg?

Nie sądźcie, a nie będziecie sądzeni; nie potępiajcie, a nie będziecie potępieni; odpuszczajcie, a będzie wam odpuszczone. (Łk 6:37)

Wiem, wiem, ten artykuł wydaje się zmierzać w kierunku kiepskiego, moralizatorskiego kazania. Ale to tylko pozory. Nie chcę poruszać kwestii, ile w tobie jest osądzania innych, ile we mnie; wszyscy to robią – jedni rzadziej, drudzy non stop. O wiele ciekawsze jest zastanowienie się, dlaczego to robimy. I dlatego zapraszam do zastanowienia się nad dwiema kwestiami – czym jest sąd według Biblii i czym jest sąd według religii.

Omówię je jednak w odwrotnej kolejności, gdyż pociąga mnie prostota, a nie ma nic prostszego niż kwestia „czym jest sąd według religii”.

Paradoksalnie – choć chrześcijaństwo szczyci się posiadaniem – i to wyłącznym – „dobrej nowiny”, sąd w jego ujęciu to niewątpliwie coś złego; o coś, czego trzeba się bać. Teoretycznie sąd nie dotyczy chrześcijan… ale jednak dotyczy. Religia nigdy nie opisuje jednak tego tematu w prosty, nie pozostawiający wątpliwości sposób. A bierze to się z… kiepskich tłumaczeń.

Jeśli bowiem zajrzymy do najczęściej używanego tłumaczenia protestanckiego, Biblii Warszawskiej, wyczytamy w nim zarówno pocieszająće słowa:

Kto słucha słowa mego i wierzy temu, który mnie posłał, ma żywot wieczny i nie stanie przed sądem (J 5:24b)

jak i … mniej pocieszające:

My wszyscy musimy stanąć przed sądem Chrystusowym (2 Kor 5:10 a)

Czy jednak pierwszy z powyższych cytatów jest pocieszający? Bo przecież zaczyna się od „kto słucha słowa mego” – czy słucha w senie „słyszy”? czy „jest posłuszny”? I co to znaczy być posłuszny Jezusowi? Przestrzegać Jego przykazań? Oddać wszystko co się ma ubogim?

I co to znaczy „wierzyć temu, który Go posłał”? Wierzyć przez 100% życia? Nie mieć wątpliwości?

I takimi pytaniami mógłbym parę stron wypełnić.

DLACZEGO?

Czy nie wydaje się dziwne, że w tak ważnym temacie jak życie wieczne, Biblia nie rozstrzyga wielu wątpliwości? A może rozstrzyga, ale my tego nie widzimy?
Jak to nie widzimy! Obruszysz się. Przecież znasz Biblię świetnie, no nie?

W 2005 MIT, jeden z najbardziej cenionych naukowych centrów badawczych na świecie, opublikował wyniki badań, które pozwalają nam dodać coś do wiedzy, którą posiadamy o działaniu umysłu. Eksperyment przeprowadzono na szczurach, ale późniejsze badania wykazują iż w pewnych aspektach zachowania nie ma większej różnicy między nami a szczurami.

Zaimplementowano w mózgach szczurów elektrody które badały aktywność mózgu i umieszczono te szczury w prostym labiryncie. W jednym z jego zakamarków czekał kawałek czekolady. Początkowo szczury, czując zapach czekolady, z ogromną energią rzuciły się na badanie nowego miejsca – obwąchując i oglądając ściany, chodząc we wszelkich możliwych kierunkach, i czyniły tak aż znalazły czekoladę.
Eksperyment ten powtarzano, i to nie kilka, a kilkaset razy. I co się okazało? Na samym początku mózgi szczurów pracowały normalnie. Na końcu – nie pracowały niemal wcale. Aktywność wykazywała jedynie malutka część mózgu zwana jądrami podstawnymi, cała reszta mózgu była jakby uśpiona.

Poznanie tych faktów wnosi wiele do naszej wiedzy o kształtowaniu nawyków ale również pozwala nam uświadomić sobie, że choć na zewnątrz może wydawać się, iż intensywnie myślimy, gdyż wykonujemy skomplikowane zadania, w praktyce nasz mózg może być uśpiony.

Jeśli od dziecka powtarzanoby mi, że moim stwórcą i bogiem jest Wielki Minion, i że jeśli go nie będę czcić, po śmierci kopnie on moją duszę w kierunku Słońca tak mocno, iż doleci tam ona i ulegnie spaleniu, i jeżeli w dodatku te same wierzenia miałaby moja rodzina i więszość znajomych, zapewne nigdy by mi nie przyszło ich kwestionować. Mógłbym zapewne wyrecytować swoje wyznanie wiary i nawet rozmawiać o niej… bez angażowania móżgu!

Reasumując – to, że w coś wierzę i że jestem do tego przekonany, nie oznacza w ogóle, że jest to mój pogląd. Może to być pogląd innych, który bezkrytycznie przyjąłem.
I jeżeli od dziecka słyszałem, iż po śmierci staniemy wszyscy przed sądem, który zdecyduje o losach naszej wieczności, kwestionowanie tego może wydać mi się tak absurdalne, że… nigdy tego nie uczynię.

Zwłaszcza, jeśli religia, w której jestem, uczy mnie, że każda wątpliwość przyczynia się do obniżenia prawdpodobieństwa szczęśliwego życia wiecznego.

SĄD WEDŁUG BIBLII

„Idźcie precz ode mnie, przeklęci, w ogień wieczny” Mt (25:41b)

Te słowa Jezusa z Ewangelii Mateusza kiedyś wywoływały we mnie strach… strach który czuje niemal każdy wierzący chrześcijanin, który widzi lub słyszy słowo „sądzić”. Sąd kojarzy się z jednym – kiedy umrę, stanę przed wielkim, strasznym Tronem Bożym, i Bóg pokaże palcem w prawo albo w lewo…

A gdy przyjdzie Syn Człowieczy w chwale swojej i wszyscy aniołowie z nim, wtedy zasiądzie na tronie swej chwały. I będą zgromadzone przed nim wszystkie narody, i odłączy jedne od drugich, jak pasterz odłącza owce od kozłów. I ustawi owce po swojej prawicy, a kozły po lewicy(…) Wtedy powie i tym po lewicy: Idźcie precz ode mnie, przeklęci, w ogień wieczny, zgotowany diabłu i jego aniołom. (Mt 25:31n.41)

Ha ha! Dzisiaj autentycznie się śmieję, kiedy widzę ten fragment, a śmieję się głównie dlatego, iż przez wiele lat zupełnie nie zauważałem w nim jednego wyrazu…

NARODY

To nie jest sąd jednostek! To sąd narodów. Syn Człowieczy odłączy jedne od drugich – a nie „jednych od drugich”, nie „Pawła Kowalskiego” od „Jana Mazura”. O czymkolwiek ten tekst mówi, jest tu obraz sądu zbiorowego, gdzie nikt się nie przejmuje tym, czy kradłeś lub mordowałeś – jeśli należysz do tego narodu, co trzeba, będziesz nazwany owcą i ustawiony po prawicy!

A ja właśnie przez lata wyraz „narody” ignorowałem, bo mój mózg był przekonany, iż fragment ten znam świetnie.

Zresztą mój mózg był wtedy zbyt zajęty radzeniem sobie z poczuciem strachu, który się pojawiał kiedy ten fragment widziałem.

Ale chwila. Skąd tyle strachu? Toż Biblia do znudzenia powtarza „nie lękajcie się”, a niemal wszystkie Kościoły chrześcijańskie głoszą, iż zbawieni jesteśmy z wiary, wię skoro wierzymy, przed żadnym sądem nie powinniśmy stanąć. Tak by może było logicznie, ale religia ma w głębokim poważaniu logikę i jakoś godzi zbawienie z wiary z sądem nad chrześcijanami…

Poza tym, cóż oznacza „zbawienie z wiary”?

Niemalże ilu teologów, tyle interpretacji! Czy wystarczy wierzyć w istnienie Jezusa Chrystusa? Czy wierzyć, że umarł za mnie? A co, jeśli moja wiara jest czasem przerywana okresami niewiary? Albo, jeśli mam wątpliwości? Może się tylko łudzę, że wierzę? Przecież Jezus powiedział tak:

Wielu powie mi w owym dniu: Panie, Panie, czy nie prorokowaliśmy mocą Twego imienia i nie wyrzucaliśmy złych duchów mocą Twego imienia, i nie czyniliśmy wielu cudów mocą Twego imienia? Wtedy oświadczę im: Nigdy was nie znałem. Odejdźcie ode Mnie wy, którzy dopuszczacie się nieprawości! (Mt 7:22n)

Nigdy do końca tego nie rozumiałem… to jak to jest, zbawieni jesteśmy z wiary, ale wciąż nie możemy się dopuszczać nieprawości, bo wtedy wiara przestanie działać? Kto jak kto ale ludzie wyrzucający złe duchy mocą imienia Jezusa wydają się wierzący jak mało kto…

O co tu chodzi?

Przez wiele, bardzo wiele lat myślałem o tym, ale próby rozwiązania tego problemu były z góry skazane na porażkę. Poznałem różne wersje intepretacji tych fragmentów i zastanawiałem się, która jest poprawna, podczas gdy dzisiaj jestem pewien, że poprawna nie była żadna z nich.

Gdziekolwiek w Biblii widzimy temat sądu, zawsze, ale to zawsze, mowa jest o wydarzeniach odbywających się tu, na ziemi, za życia ludzkiego, i niemal zawsze jest to jakieś wydarzenie „militarne”. Bitwa, wojna, oblężenie, zdobycie jakiegoś miasta itp.

Kilka przykładów.

Pierwsze wystąpienie w Biblii słowa „sąd” znalazłem w Księdze Wyjścia: 6:6:

A tak rzecz do synów Izraelskich: Jam Pan, a wywiodę was z ciężarów Egipskich, i wyrwę was z niewoli ich, i wybawię was w ramieniu wyciągnionem, i w sądziech wielkich. (Wj 6:6 BG).

Bardzo często we współczesnych tłumaczeniach jaskrawo widoczne są manipulacje tłumaczy. Oryginalne hebrajskie lub greckie terminy tłumaczone są jako „sąd” wszędzie tam, gdzie w jakiś pokrętny sposób można to odnieść do losów człowieka po śmierci; ale tam, gdzie bez wątpienia chodzi o losy człowieka na ziemi, nie po śmierci, tłumaczenie już będzie odmienne. I tak w tym miejscu słowo „szefet” Biblia Gdańska tłumaczy jako „sąd” (wszystkie słowniki, które widziałem, również tak je tłumaczą), podczas gdy Biblia Tysiąclecia mówi o „karach” a Warszawska o „wyrokach”. Pozostanę zatem przy Biblii Gdańskiej, choć dla niektórych jej język może wydawać się niezjadliwy 🙂

O czym mówi ten fragment Księgi Wyjścia? Jak nastąpiło uwolnienie z jarzma egipskiego? Zawierało w sobie sporo elementów militarnych, zginęło od miecza sporo ludzi, a wojsko, które ścigało Izraelitów, zginęło w otchłaniach Morza Czerwonego.
„Szefet”, występuje też 2 Księdze Kronik 24:24:

Bo w małym poczcie ludu przyciągnęło było wojsko Syryjskie; a wżdy Pan podał w ręce ich bardzo wielkie wojsko, przeto, iż opuścili Pana, Boga ojców swoich. A tak nad Joazem wykonali sądy. (2 Krn 24:24, BG)

Popatrzmy też do 1 Kronik 16:14:

On jest Pan, Bóg nasz; po wszystkiej ziemi sądy jego. (1 Krn 16:14, BG)

Ha! Tu mamy wręcz łopatologicznie wyłożone, że sądy odbywać się miały nie w niebie lub piekle, ale po prostu na ziemi, wśród żyjących ludzi!

Zajrzyjmy jeszcze do Księgi Izajasza:

Albowiem opojony jest na niebie miecz mój; oto zstąpi na Edomczyków, i na sąd ludu przeklętego odemnie. (Iz 34:5, BG)

Mowa jest tu również, oczywiście, o ziemskich wojnach i bitwach, nie o tym, co się będzie z Edomczykami działo po ich śmierci. Zresztą nikt w Starym Testamencienie przejmuje się tym, co się stanie z nim po śmierci. Niewiarygodne ale prawdziwe jest też to, że w Nowym Testamencie też nikt.

Zanim zajrzymy jednak do Nowego Testamentu, spójrzmy na sytuację polityczno-militarną czasów, w którym działy się wydarzenia tam opisywane. Izrael był pod panowaniem rzymskim od 63 roku przed naszą erą, i choć byli potężni liczbą, Rzymianie przewyższali ich kolosalnie pod względem wyszkolenia i wyposażenia. Żydzi wielokrotnie usiłowali się zbuntować i wyrwać z jarzma niewoli (największe powstania były w latach 66, 115, 132, 136 i 351) lecz za każdym razem ich wysiłki były natychmiast krwawo tłamszone.
Jezus przyszedł ostrzec przed strasznym wydarzeniem, które miało nastąpić w roku 70. Wojska Rzymian otoczyły wtedy Jerozolimę i wkrótce ją zdobyły, mordując w okrutny sposób ogromną ilość jej mieszkańców (różne źródła podają od 200 tysięcy do nawet ponad miliona).

Wydarzenie to było jedną z największych w historii ludzkości hekatomb i zdecydowanie najczarniejszym dniem w historii Izraela. Nic dziwnego, że i ono nazwane było – głównie w Ewangeliach – nadchodzącym sądem… a jeśli jeszcze dodamy, iż Jerozolima i jej świątynia były palone i wielu ludzi umarło w płomieniach, nietrudno domyśleć się, że zapowiedzi sądu jerozolimskiego można interpretować jako ogień, w którym po wieczność smażyć się będą wszyscy ludzie, którzy ośmielą się przeciwstawić religii.

A teraz…

Jeżeli jesteś chrześcijaninem należącym do jednego z popularnych katolickich lub protestanckich wyznań, nie będzie ci łatwo w to uwierzyć. Religii bardzo zależy na tym, abyś widział sąd jako coś, co czeka cię po śmierci. Jakkolwiek jestem przekonany, iż istnieją szczerzy księża i pastorzy, którzy traktują swoją pracę jako misję pomocy ludziom, religia generalnie jest stworzona po to, by ludzie wierzyli, że jest im niezbędna i że bez niej niemal na pewno skończą w piekle, i że to, co słyszą w niedzielę, ma jakąś szansę zapobieżenia temu.
Poza tym istnieje w nas mnóstwo mechanizmów psychologicznych, które starają się nas zniechęcić do zmian, zwłaszcza takich, które oznaczać mogą kłopoty lub niewygodę. I mechanizmy te są na tyle skuteczne, że na ogół działają w 100% skutecznie, a nasza świadomość ich działania wynosi… 0%.
Opiszę, jak to działa – przeskocz ten fragment (zaznaczyłem go na fioletowo) jeśli cię to nie interesuje.

Załóżmy, że pewien pastor wykonuje swoją misję od 40 lat, i dzisiaj, w wieku 60 lat ma swój mały kościółek i grupę 100 wiernych. Każdy z nich średnio przekazuje w ofierze 100 zł miesięcznie, co daje 10 tysięcy złotych wpływających na konto. Opłaty za prąd, wodę, podatki od nieruchomości i inne koszta zamykają się w 6-7 tysiącach, co pozostawia mu wystarczającą ilość pieniędzy na życie i może nawet trochę odkładać na „spokojną starość”.
Wyobraź sobie jednak, że pewnego dnia ów duszpasterz doznaje olśnienia, iż Biblia wcale nie naucza o piekle, i że tak naprawdę Chrystus zbawił wszystkich ludzi. Uświadamia jednak też sobie, że wielu, a może i większość członków jego wspólnoty do kościoła chodzi raczej niechętnie, i istnieje spore zagrożenie, że postąpią według dewizy „hulaj duszo, piekła nie ma”, i po prostu wystąpią ze wspólnoty.
Zdarzają się wyjątki, jednak większość 60-letnich duszpasterzy nie ma raczej biznesu na boku i kilku innych wyuczonych chodliwych zawodów. Bohatera naszej opowieści czeka zapewne popadanie w długi, przejęcie budynku kościelnego przez banki lub wierzycieli i bardzo biedna starość.
Jest jednak coś, co dla wielu jest o wiele gorsze od biedy. Być może nasz pastor ufa Bogu, że materialnie go zawsze będzie wspomagać, ale co powie wielu wiernych, ba – członków rodziny – jeśli zacznie głosić coś, co uważane jest za herezje? Wciąż nierzadkie są sytuacje, gdzie dzieci wyrzekają się rodziców lub rodzice dzieci;gdzie dochodzi do rozwodów, tylko dlatego, że ktoś zdecydował się zmienić religijne poglądy. Co, jeśli wszyscy znajomi tego człowieka to ludzie konserwatywni albo i fanatyczni? Czekać go będzie pogarda, ostracyzm, nierzadko i przemoc.

Jakbyś się zachował na miejscu tego człowieka?

Odpowiedź na to pytanie, uważam, może być przedmiotem długich i fascynujących rozważań lub dyskusji! Sam uważam, iż w momencie, gdyby pastor miał doznać tego olśnienia czytając Biblię, jego podświadomość by błyskawicznie przeanalizowała sytuację, i ze strachu przed niepewną przyszłością wysłałaby taki przekaz do jego świadomości:

NIEPRAWDA
To nieprawda, co wyczytałem w Biblii.
Błędnie to wszystko odczytałem.
Całe chrześcijaństwo przecież nie może się mylić.

Rzeczywiście jednak nasza podświadomośc zna prawdziwe powody:
Nie chcę być przez ludzi wyszydzany, pogardzany, nie chcę też żyć w biedzie do końca życia.

To tylko jeden z możliwych mechanizmów, które mogą powodować, że przy czytaniu Biblii czasem nasze logiczne myślenie jest zupełnie wyłączane. Kiedy je zacząłem poznawać, zrozumiałem też, dlaczego przez tak wiele powtarzałem tak wiele wierutnych bzdur, uczylem ich i broniłem ich… Po prostu = wierzyli w nie niemal wszyscy, których znałem, i w obawie przez pozostaniem samotnym na placu boju moja podświadomość blokowała świadomość przed dostępem do logicznych wniosków.

Kiedy zacząłem analizę tekstów Nowego Testamentu, od samego początku widziałem, że coś jest nie tak. Tak na ogół łatwo dostrzegalna doskonała harmonia między Starym i Nowym Testamentem w temacie sądu wydaje się nie mieć miejsca. Ale po kolei.
W Nowym Testamencie słowem tłumaczonym jako sąd/sądzić jest „kriseis” – z którego pochodzi nas swojski „kryzys”, czasownikiem „sądzić” jest zaś „krino” „Kriseis” występuje w różnych odmianach w NT 48 razu, „krino” – 115. Analiza ich występowania i kontekstu może zniechęcić – choć przeważająca większość fragmentów jest prosta do przetłumaczenia i zrozumienia, sporo z nich brzmi bardzo dziwnie i niektóre wydają się nawet sobie wzajemnie przeczyć. Wkrótce jednak postaram się wykazać, że temat sądu jest bliźniaczo do siebie podobny zarówno w ST jak i NT, i problem leży nie tyle w zrozumieniu Biblii, co w jej kiepskich tłumaczeniach. Jako że temat jednak jest bardzo zawiły… do zobaczenia w drugiej części!

(Ostatnia edycja – 21 sierpnia 2020)

O czym jest Biblia?

Opublikowany przez
1

Pozwól, że zapytam cię o twoją ulubioną książkę. Jaki jest jej tytuł?

***

A o czym ona jest?

***

Prawdopodobnie przeleciałeś te pytania w 2 sekundy i moje trzy gwiazdki nie zmusiły cię do odpowiedzi. Zachęcam jednak do odpowiedzenia na nie, i nie powinno zająć ci to dłużej niż kilkanaście sekund. Góra minutę 🙂

W przypadku większości książek nie jest problemem udzielnie krótkiej odpowiedzi na pytanie, o czym one są – czyli da się ich tematykę podsumować w jednym lub w kilku zdaniach tak, aby ktoś, kto nigdy o tej książce nie słyszał, cokolwiek o niej charakterystycznego wiedział.

Przykładowo, moja ulubiona książka z gatunku science fiction, „Powrót z gwiazd” Stanisława Lema, opowiada historię człowieka, który powrócił na Ziemię po podróży trwającej 10 lat czasu pokładowego – ale z powodu dylatacji czasu – 150 lat czasu ziemskiego – i opisuje zaskakująco odmienione po tych 150 lat realia życia na naszej planecie.

O czym zatem jest Biblia?

Odpowiedzi istnieje mnóstwo i jeśli popytasz ludzi możesz ze zdziwieniem zauważyć, że niemal każdy ma inną! Raz jeszcze – naprawdę uważam, że ciekawym eksperymentem dla ciebie samego może być zadanie sobie samemu tego pytania… jaki masz ogólny obraz Biblii? Jak można by ją podsumować?

***** (może 5 gwiazdek będzie większą zachętą)

Podam ci kilka odpowiedzi, które ja przez lata innym serwowałem:

  • Biblia to list miłosny Boga do ludzi
  • Biblia opowiada historię zbawienia ludzkości przez Boga
  • Biblia do zbiór ksiąg, pisanych na przestrzeni dwóch tysięcy lat, opisujących postęp objawienia Boga ludziom.

A mój ulubiona kiedyś „definicja” Biblii to „instrukcje, jak dostać się do nieba”.

Ciekawe to jednak, albowiem nigdy w Biblii nie znalazłem ani jednego miejsca, w którym byłoby napisane, że ludzie po śmierci idą do Nieba…

Gdyby jednak zapytać chrześcijan, skąd wiadomo, jak nie trafić po śmierci do piekła, wielu, a może i większość, wskazałaby Biblię jako najpewniejsze źródło informacji.

Zastanówmy się, czy jednak rzeczywiście – i w jakim stopniu – Biblia zajmuje się ludzkim losem po śmierci?

Nawet główny nurt chrześcijaństwa,przyznaje, iż temat „życia po życiu” w Starym Testamencie jest praktycznie nieobecny. Objętościowo Stary Testament to niemal wyłącznie historie/opowiadania, trochę proroctw i poezji i poza kilkoma zdaniami (i ich setkami różnych interpretacji) nie zajmuje się w ogóle teologią.

Owszem, sporo w niej o przykazaniach – ich opis z Prawa Mojżeszowego znajdziemy w Księgach Mojżeszowych (II, III i IV) ale po pierwsze – prawo to dane było tylko Izraelowi, po drugie – tylko na określony czas (Gal 3:19), po trzecie – jego przestrzeganie nagradzane było nie po śmierci, a za życia:

Przeto starajcie się wypełniać [wszystko], co wam nakazał Pan, Bóg wasz: Nie odstępujcie od tego ani na prawo, ani na lewo. Idźcie dokładnie drogą wyznaczoną wam przez Pana, Boga waszego, byście mogli żyć, by dobrze wam się wiodło i byście długo przebywali w ziemi, którą macie posiąść. (Pwt 5:32n)

Jako że ponad 60% Starego Testamentu stanowią opowiadania, można by tę część Biblii podsumować jako „opis losów Izraela ze szczególnym uwzględnieniem kilkunastu najciekawszych jego przestawicieli”.

A co z Nowym Testamentem?

Nowy Testament zaczyna się również od opowiadań. Ewangelie to księgi napisane w celu zaznajomienia z osobą i misją Jezusa Chrystusa ludzi, którym nie było Go dane poznać osobiście. Między Ewangeliami i opowiadaniami ze Starego Testamentu istnieje oczywiście spora różnica – Jezus z autorytetem interpretuje Stary Testament, formułuje ponadczasowe prawdy, i – można by rzec – kreuje nową teologię – niemniej wciąż jest to wszystko spisane w formie opowiadania.

Kluczowe pytanie – dla kogo ta teologia jest przeznaczona i czego dotyczy?

Choć dla wielu chrześcijan wydawać się to może bluźnierstwem (dla mnie troszkę lat temu zdecydowanie by to tak brzmiało), Jezus nie przyszedł do wszystkich ludzi. Można oczywiście widzieć Jego misję w ujęciu ponadczasowym, duchowym – niemniej materialnie rzecz ujmując, na pewno nie przyszedł do wszystkich ludzi. Nie przyszedł do tych, którzy umarli przed Jego przyjściem, do tych, którzy za daleko mieszkali by o Nim na czas usłyszeć – ale okazuje się, że nie przyszedł nawet bezpośrednio do tych, którzy widywali Go na ulicach. I sam o tym mówi:

Lecz On odpowiedział: Jestem posłany tylko do owiec, które poginęły z domu Izraela (Mt 15:24)

W porządku, no więc Jezus przyszedł głosić Ewangelię Żydom. Co jednak jest jej treścią? „Uwierzcie we mnie, bo inaczej po śmierci pójdziecie do piekła?” Ani jednego słowa wspominającego o tym w Ewangeliach jednak nie znalazłem. Jeśli wydaje ci się, że Jezus gdziekolwiek przestrzega przed piekłem, przeczytaj artykuły „Piekło – czy to jest logiczne” i „Piekło – czy to jest biblijne„.

Od samego początku Jezus zaczyna głosić coś, co można nazwać Ewangelią Królestwa:

Odtąd począł Jezus nauczać i mówić: Nawracajcie się, albowiem bliskie jest królestwo niebieskie. (Mt 4:17)

Czymże jednak jest owe Królestwo Niebieskie? Na pewno niczym, co się dzieje z człowiekiem po śmierci – w Biblii czasem używane jest dosłownie, czasem przenośnie, ale za każdym razem dotyczy ono ludzi żyjących na ziemi. W przypadku zaś „cielesnego” rozumienia królestwa temat dotyczy wyłącznie Żydów, gdyż tylko im to królestwo było obiecane. Temat ten omawiam w artykule Królestwo Boże – jak je odziedziczyć.

Owszem, Jezus mówi też o swojej śmierci – ale zauważmy, (mało kto to zauważa), że robi to dopiero pod koniec swojej misji. Tak, jakby nie było to początkowo w planie (choć oczywiście w pewnym sensie wszystko zaplanowane było przed wiekami) – i kto wie, jak potoczyłaby się historia ludzkości, gdyby Izrael nawrócił się i przyjął ofertę Królestwa.

Generalnie jednak wciąż Ewangelie kontynuują pod względem gatunku przeważające w Starym Testamencie opowiadania. Dołączymy tu też oczywiście Księgę Dziejów Apostolskich, które są drugą częścią Ewangelii Łukasza.

Pokaźną objętościowo część Nowego Testamentu stanowią Listy apostolskie i stanowią one unikalny w Biblii gatunek literacki. Ponieważ każdy z Listów jest na nieco odmienny temat, nie sposób jednym słowem podsumować ich tematyki, ogólnie zaś wszystkie dotyczą moralności albo doktryny.

No i zostaje nam jeszcze na deser…

Księga Objawienia.

Scared face

Apokalipsa.

O czym ona jest?

Jeszcze bardzo niedawno wierzyłem, iż jest to opis końca świata i tego, co w jego trakcie i po jego zakonczeniu będzie się dziać z ludźmi.

Księga ta zaczyna się od następujących słów:

Objawienie Jezusa Chrystusa, które dał Mu Bóg, aby ukazać swym sługom, co musi stać się niebawem (Obj 1:1)

Jak przygniatająca większość chrześcijan, bez mrugnięcia okiem przez wiele lat ignorowałem wyraz „niebawem”. W pewnym jednak momencie… przestałem… i  uwierzyłem, iż owe „niebawem” rzeczywiście oznacza „niebawem” i Apokalipsa jest księgą zapowiadającą losy Narodu Wybranego – którym już staje się przede wszystkim Kościół Chrystusowy, nie tylko Izrael – ale nie po tysiącach lat, a za życia jego pierwotnych odbiorców!

Temat Księgi Objawienia omawiam szczegółowo tutaj.

Podsumujmy zatem.

Stary Testament – to przede wszystkim historie i opowiadania, opisujące losy narodu Izraela.

Nowy Testament – oprócz Listów Apostolskich, które zawierają nauki, to przede wszystkim historie i opowiadania, opisujące losy narodu Izraela (przez kilka lat po zakończeniu misji Chrystusa apostołowie wciąż kierowali Dobrą Nowinę wyłącznie do Izraelitów, dopiero apostoł Paweł rozpoczął jej głoszenie wszystkim ludziom).

Jakbyśmy na to nie patrzyli, Biblia jest księgą o Izraelczykach, przez nich spisanych i do nich kierowanych.

Czy to obniża jej wartość w naszych oczach? Ależ czemuż miało tak być? Czy to, że kakao odkryto w Meksyku sprawia, iż nie powinienem jeść czekolady, bo nie jestem Meksykaninem?

I nie powinienem pić kawy, bo nie jestem Arabem?

Bbilia to najpoczytniejsza księga świata; pisarz James Chapman natrudził się niedawno i obliczył, że przez ostatnie 50 lat sprzedano ją w prawie 4 miliardach egzemplarzy. A w dodatku większość, a może pokuszę się o stwierdzenie „niemal wszystkie” pozostałe książki świata dziś pisane mają do Biblii jakieś odniesienie, jakiś cytowany mniej lub bardziej świadomie fragment.

Niesamowicie mnie, przyznam, bawi, gdy podczas rozmowy z ateistami słyszę, jak używają oni arugmentów lub odniesień biblijnych… Tak, jak Osoba i nauka Chrystusa wpłynęła na cały świat w stopniu nieporównywalnym do kogokolwiek innego i nawet zatwardziali ateiści odpowiadając na pytanie, który mamy rok, muszą pamiętać, od czyich to narodzin ten rok jest liczony; tak i Biblia, której Chrystus jest najważniejszą – choć nie jedyną – częścią – to książka o wadze i wpływie nieporównywalnych do czegokolwiek innego.

Wiedząc to wszystko można wciąż traktować Biblię jako Słowo Boże, jako genialną i nadnaturalną Księgę napisaną pod natchnieniem, i można z niej czerpać kosmicznie ogromną ponadczasową mądrość. Uświadomienie sobie jednak, że my, ludzie żyjący w XXI wieku, nie jesteśmy jednak ani pierwotnymi adresatami Biblii, ani jej przedmiotem opisu, zdejmuje z nas wielki cieżar.

Owszem, w Biblii opisane jest PRAWO, ale to nie jest nasze PRAWO i nie będziemy z jego łamania rozliczani.

Owszem Biblia zapowiadała proroctwa, nierzadko katastroficzne, ale nie opisują one naszego życia i i nie musimy się ich bać.

Świadomość, czym dokładnie Biblia jest, nakłada na ich czytelników jednak innego rodzaju ciężar… Ciężar interpretacji. Już samo tłumaczenie tekstów, które mają tysiące lat, to zajęcie niezwykle trudne. A skuteczne pokonanie przepaści kulturowej i poznawczej i zaprezentowanie Biblii w sposób prosty dla przeciętnego czytelnika… to moim zdaniem zadanie, które jeszcze przez nikogo nie zostało nawet w 90% zrealizowane.

Niezależnie od trudności, tak się jednak składa, że wciąż pojedyncze fragmenty lub choćby wersety biblijne mają moc zmieniać ludzkie życia na całym świecie i wierzę, że tak będzie zawsze.

Wierzę również, że Biblia kiedyś wróci do dzieł czytanych chętnie przez ludzi wszystkich światopoglądów, a stanie się to wtedy, gdy upadnie religia – zorganizowana, chciwa i bezlitosna maszyna która włada ludzkością starając się wykazać iż w Biblii jest mnóstwo czegoś, czego tak naprawdę nie ma wcale – gróźb!

(Ostatnia edycja – 27 listopada 2020)

Jedyny powód, dla którego wierzysz w piekło.

Opublikowany przez
Odpowiedz

Dzisiaj nieco wyjątkowy artykuł! Nie dość że niedługi, to jeszcze zupełnie nie ma w nim teologii! Teologicznie temat omówiłem lata temu tutaj. Po kilku latach nagle przyszła mi ochota na postawienie kropki nad „i”.

Wyjątkowo – bez wstepów i do rzeczy!

Jeżeli wierzysz w istnienie piekła… dlaczego w nie wierzysz? Skąd wiesz, że naprawdę istnieje?

  • Czy wiesz to z Biblii?
  • Czy ktoś ci powiedział?
  • Może sam Bóg ci to objawił?
  • Wyczytałeś gdzieś?
  • To twój własny wniosek?

Może… wszystkiego po trochu?

Zapewne na niejedno z powyższych pytań wielu ludzi wierzących w istnienie piekła odpowie twierdząco, ale co jeśli prawda jest o wiele prostsza?

Wierzysz w piekło dlatego, że urodziłeś się w Polsce.

I nie, to nie dowcip. Najwyżej – pewne uproszczenie.

Wierzysz w piekło, bo urodziłeś się w rodzinie rzymskokatolickiej na przełomie XX i XXI wieku, w kraju jeszcze wtedy w ponad 90% katolickim, i bardzo możliwe, że nawet nie znałeś ludzi wierzących inaczej, a jeżeli znałeś, to wszyscy traktowali ich z pogardą, To wszystko spowodowało, że zmiana tego poglądu wiązać by się mogła z takimi problemami, różnego rodzaju ostracyzmem lub prześladowaniami, że twoja świadomość w ogóle nie brała pod uwagi jego kwestionowania.

Zanim jeszcze poznałeś tajniki posługiwania się ludzką mową zapewne uczestniczyłeś w coniedzielnej albo częstszej Mszy Świętej. Wkrótce, kiedy jeszcze miałeś kilka lat i krytyczne myślenie było ci obce, zaczęto cię uczyć, że piekło istnieje, i nigdy nawet nie starano się zaznajomić cię z alternatywnymi wierzeniami, a jeśli już, to wyśmiewając je i potępiając.

Kiedy przybyło ci trochę lat i włączyłeś krytykę do swojego repertuaru postaw, czasem i może przychodziły ci do głowy pytania lub wątpliwości, ale kiedy się nimi dzieliłeś, albo cię wyśmiewano, albo nikt nic sensownego nikt nie umiał ci odpowiedzieć.

Bardzo możliwe jednak że te wątpliwości się nigdy nie pojawiały i nie ma w tym nic dziwnego.

Czy kwestionowałeś kiedyś konieczność oddychania?

Ja przyznam, że nigdy.

Nasz mózg umarłby z wycieńczenia gdyby próbował kwestionować wszystko dokoła.

Wszyscy, których znam, oddychają? Nie muszę nad tym myśleć, oddycham i tyle.

Wszyscy, których znam, wierzą w piekło? Nie muszę nad tym myśleć, wierzę i tyle.

Zmieńmy teraz dowolny niemal szczegół z twojego życiorysu:

Przenieśmy go o kilka tysięcy kilometrów w dowolnym kierunku geograficznym.

Przesuńmy go ponad 1000 lat do tyłu albo o kilkadziesiąt lat do przodu.

Zmieńmy wyznawaną religię twojej rodziny.

Oceniłbym na oko, że szanse, iż wierzysz w piekło, spadają z 95% do 1%.

Być może nawet nie słyszałbyś nigdy żadnych szczegółów o doktrynie piekła; może tylko tyle, że gdzieś tam są ludzie którzy wierzą, że po śmierci Bóg będzie ich karał.
I jeżeli o piekle usłyszałbyś pierwszy raz, kiedy już byłeś dorosły, i gdyby ktoś ci opowiedział, jak to będący nieskończoną miłością Bóg, uczący wszystkich ludzi wybaczać wszystko bez granic, nadstawiać drugi policzek i odpłacać dobrem za zło; jak to ten miłosierny Bóg stworzył jezioro ognia, w którym większość Jego umiłowanych dzieci będzie smażyć się bez końca, wysyłając przy tym resztę ludzi do raju, gdzie będą oni ucztować bez ustanku, być może łaskawie odbierając im pamięć o ich rodzinie i przyjaciołach cierpiących nieopisane męki…

Jakby ci to wszystko ktoś powiedział…

Powiedziałbyś, że to

najgłupsza opowieść, jaką kiedykolwiek słyszałeś!

Niespójna, pozbawiona sensu i że nie ma mowy, by ktoś normalny na świecie w to uwierzył.

No, ale ktoś wierzy. Według statystyk, ponad 2 miliardy ludzi są chrześcijanami.

Oczywiście – dzisiaj istnieje mnóstwo liberalnych odłamów chrześcijaństwa, odrzucających zupełnie ideę piekła, i nawet wśród ludzi wciąż będących członkami największych Kościołów uczących piekła, jak rzymsko-katolicki, anglikański, luterański czy baptystyczny – i wśród nich jest coraz więcej ludzi piekło kwestionujących – przy czym często utrzymują to w tajemnicy bo wciąż zdarza się, że „nieprawowierność” można przypłacić prześladowaniem.

Pamiętam gdy jako nastolatek zacząłem odważniej kwestionować różne dogmaty, na ogół słyszałem od znajomych czy rodziny, że zapewne szatan mnie opętał, jednak trudno nazwać to prześladowaniem.

Prześladowania bałem się z innej strony – ze strony Boga – pomimo tego, że już w wieku 20-kilku lat miałem za sobą kilka zmian Kościołów, doktryna o piekle była tak cudownie wprana i wprasowana w mój mózg, że pomimo ogromu pytań i wątpliwości lat mi zajęło kolejne 20, aż ostatecznie zrozumiałem, że…

Hola hola.. .bo z tego zaraz następny akapit powstanie, i następny.. tak naprawdę już skończyłem swoją puentę. I nie rozpisuję się dalej!

Wszystko, co istotnego miałem do powiedzenia, zawiera się w tym jednym zdaniu:

Wierzyłem w piekło tylko dlatego, że urodziłem się w Polsce.

 

Ostatnia edycja – 8 marca 2022

Straszące wersety: Bez świętości nikt nie ujrzy Pana (Hbr 12:14)

Opublikowany przez
1

Każdy, kto kocha Biblię, ma swoje ulubione wersety.  Biblijne internetowe programy i wyszukiwarki podają często zestawienia najpopularniejszych i najczęściej wyszukiwanych – i królowałby tu dla większości chyba chrześcijan zapewne werset z Ewangelii Jana 3:16 (ale nie króluje, gdyż niemal każdy zna go doskonale na pamięć):

Tak bowiem Bóg umiłował świat, że Syna swego Jednorodzonego dał, aby każdy, kto w Niego wierzy, nie zginął, ale miał życie wieczne. (J 3:16)

jest jeszcze Jeremiasza 29:11, który pociesza bojących się o jutro:

Jestem bowiem świadomy zamiarów, jakie zamyślam co do was – wyrocznia Pana – zamiarów pełnych pokoju, a nie zguby, by zapewnić wam przyszłość, jakiej oczekujecie. (Jer 29:11)

jak i również początek Psalmu 23 dla tych, którym brakuje pieniędzy:

Pan jest moim pasterzem, nie brak mi niczego. (Ps 23:1)

Na wysokiej pozycji w popularności wyszukiwań jest też werset z Listu do Filipian 4:13 dla tych, którzy często upadają:

Wszystko mogę w Tym, który mnie umacnia. (Flp 4:13).

Moim ulubionym fragmentem, odkąd pamiętam, a musiało to być na początku szkoły podstawowej albo i wcześniej, była fragment z końcówki 6. rozdziału Ewangelii Mateusza:

Dlatego powiadam wam: Nie troszczcie się zbytnio o swoje życie, o to, co macie jeść i pić, ani o swoje ciało, czym się macie przyodziać. Czyż życie nie znaczy więcej niż pokarm, a ciało więcej niż odzienie?  Przypatrzcie się ptakom w powietrzu: nie sieją ani żną i nie zbierają do spichlerzy, a Ojciec wasz niebieski je żywi. Czyż wy nie jesteście ważniejsi niż one? (Mt 6:25-26)

A najbardziej werset 33:

Starajcie się naprzód o królestwo /Boga/ i o Jego Sprawiedliwość, a to wszystko będzie wam dodane. (Mt 6:33)

Fragment ten towarzyszył mi całe życie i stanowił dla mnie niesamowitą pociechę w trudniejszych momentach finansowych, i chociaż w dzieciństwie w mojej rodzinie się bynajmniej nie przelewało i często powtarzano, że brakuje pieniędzy, nie poddawałem się pesymizmowi i mocno wierzyłem, że wystarczy mi na wszystko, czego potrzebuję.

Gdy później zacząłem dokładniej poznawać Biblię, moim ulubionym wersetem został ten z Listu do Rzymian 8:28:

Wiemy też, że Bóg z tymi, którzy Go miłują, współdziała we wszystkim dla ich dobra, z tymi, którzy są powołani według [Jego] zamiaru. (Rz 8:28)

Stanowił dla mnie jak gdyby kontynuację i niejako ulepszenie Mt 6 – i rozumiałem go tak, iż Bóg ma baczenie nie tylko na moje finanse ale i całe życie – i wszystko, co mnie spotyka, w jakiś sposób obróci się ku dobremu.

Ten werset był jak plaster na duszę w najtrudniejszych momentach życia.

Wiele innych fragmentów Biblii również pomagało mi przejść przez życie z optymizmem, i podobnie się dzieje w życiu milionów innych chrześcijan na całym świecie. Istnieje sporo fragmentów biblijnych uznawanych nawet przez współczesną psychologię jako świetne afirmacje i ponadczasowe sentencje, których powtarzanie może przynieść ulgę w trudnych chwilach.

Gdyby na tym kwestia się kończyła, mógłbym zakończyć pisanie tego artykułu i… zlikwidować tę witrynę.

Ale nie mogę.

Istnieje również wiele fragmentów biblijnych, których przeczytanie powoduje u ludzi falę lęku. Ta sama Biblia dla tych samych ludzi czasami jest źródłem pociechy i inspiracji, czasami – ogromnego strachu. I przez wiele lat należałem do tej grupy.

Abym w ogóle w jakimkolwiek stopniu ufał Biblii, musiałem wierzyć, że nie ma w niej sprzeczności. Jakakolwiek sprzeczność byłaby również błędem, a jeśli znalazłbym w niej choć jeden błąd, kto zagwarantuje mi, że nie ma ich tam miliona? I że na przykład cała historia o Jezusie Chrystusie nie jest wymyślona?

Wszystko, albo nic.

Biblię wciąż jednak uważałem za księgę dającą światu radość, a gdy widziałem fragmenty, które napawały mnie lękiem, mówiłem sobie,  że na pewno mówią coś innego niż widzę; po prostu ich nie rozumiem.

Co bardzo znamienne, ilekroć dorwałem się do jakiegoś komentarza Biblijnego (a znajdywanie ich nie było łatwe – mówię o czasach przed-Internetowych), z ogromnym zdziwieniem zauważałem, iż najbardziej niepokojące mnie fragmenty Biblii są po prostu na ogół… pomijane. Czyżby rozumienie ich było aż tak oczywiste… dla wszystkich, tylko nie dla mnie? A może… autorzy komentarzy też ich nie rozumieli i nie chcieli się do tego przyznać?

Później, kiedy korzystałem już z Internetu, potrafiłem nierzadko znaleźć wytłumaczenie jakiegoś fragmentu, które mnie uspokajało, ale – o dziwo – nie na długo. Kilka tygodni później w jakiś magiczny sposób moje rozumienie danego fragmentu znów napawało mnie lękiem, a „pozytywne egzegezy” ulatniały się z głowy bez śladu.

Wiele lat musiało upłynąć, zanim zrozumiałem, dlaczego tak się działo. I jak paradoksalna, i to na wielu płaszczyznach, była to sytuacja.

Głównym powodem mojego dwoistego widzenia Bibilii był… dwoisty sposób, na który widziałem Boga.

Z jednej strony – uosobienie miłości. Tak, jak Jezus na ziemi – nikogo nie potępiał, każdemu wybaczał, pocieszał, leczył.

Z drugiej… twórca piekła, gdzie większa część ludzkości będzie się smażyć bez końca.

Tak długo jak w swojej głowie przedstawiałem Boga jako takiego hipokrytę, tak długo Biblia też stanowiła dla mnie zbiór sprzecznych ze sobą stwierdzeń.

A dlaczego tak szybko zapominałem kojące mnie egzegezy? Nie wiedziałem jeszcze, że nasz mózg traktuje powtarzanie jako wykładnię wiarygodności i wagi danego zagadnienia (repetitio est mater studiorum – powtarzanie jest matką nauki!). Jeżeli z kazalnic słyszałem sto lub dwieście razy, że dany fragment grozi mi piekłem, i później czytałem go w Biblii i przypominałem sobie w pamięci wiele setek, jeśli nie tysięcy, razy, negatywne rozumienie było we mnie tak mocno zakorzenione, że szaleństwem byłoby spodziewanie się, iż jednokrotne przeczytanie innego komentarza spowoduje u mnie zmianę zdania.

Fakt, którego znajomość bardzo by mi pomogła, jest taki, iż…

 Tłumaczenie Biblii to niezwykle trudne zadanie.

Mamy do czynienia z językami w wersjach od wielu setek lat nie używanymi; poszczególne księgi osadzone są w wielu różnorodnych kulturach, kompletnie odmiennych od znanych nam dzisiaj, no i Biblia spisywana była przecież na przestrzeni co najmniej półtora tysiąca lat, a język zawsze zmienia się z czasem. Najstarsze jej fragmenty (niektórzy uważają, iż najstarsza jest Księga Hioba, pisana blisko XX wieku p.n.e.) mogą mieć bardzo odmienny język od najmłodszych (przykładowo Księgi Malahiasza, która spisywana była pod koniec V wieku pne).

Co to oznacza w praktyce dla nas? Ano że albo pół życia poświęcimy studiowaniu Biblii: jej języków, kontekstu kulturowego, politycznego i wielu innych) aby móc powiedzieć coś z niemal pewnością… albo zaufamy tlumaczom i egezegetom.

Teoretycznie nie miałbym problemu z tym zaufaniem… gdyby nie okazało się, że  ten sam tekst może przez to różne grona zaufanych ekspertów z tytułami naukowymi tłumaczony lub interpretowany na krańcowo odmienne sposoby.

Podawano mi „jedynie słuszne” tłumaczenie nie informując nawet, że są inne, alternatywne, albo że pojawiło się ono niedawno. Niekwestionowana niemal w środowiskach protestantów ewangelikalnych koncepcja porwania Kościoła (głosi ona z grubsza, iż wszyscy wierzący chrześcijanie znikną z powierzchni ziemi przed stanowiącymi początek końca świata prześladowaniami) pojawiła się zaledwie w XVIII wieku i dopiero stosunkowo niedawno uświadomiłem sobie, że jest w całości oparta ja jednym, jedynym wersecie (1 Tes 4:17) – a przecież już jako nastolatek wiedziałem, iż nie wolno żadnych doktryn budować na pojedynczych wersetach.

Co jest bardziej prawdopodobne – że przez prawie 2000 lat od napisania Listu do Tesaloniczan nikt nie wpadł na to, o czym pisał Paweł, czy że… ktoś dopuścił się nadinterpretacji?

I wtedy z moich oczu opadła zasłona. Zrozumiałem, że to, co wiem o Biblii, może mieć wiele wspólnego z moim Kościołem, ale z samą Biblią – niekoniecznie.

Okazało się, że muszę…

Nauczyć się czytać Biblię od nowa.

Do każdego fragmentu podejść tak, jak gdybym nigdy o nim wcześniej nie słyszał. Nie było to bardzo łatwe, zwłaszcza na początku, ale i tutaj można nabrać wprawy! I po takim czytaniu z radością odkryłem, że Biblia jednak jest spójna, i że nie głosi niczego takiego, co powinno dziś u kogolwiek wywoływać lęk. Niepokojące interpretacje są tylko i wyłącznie wymysłem religii, gdyż spętanych strachem łatwiej kontrolować, łatwiej trzymać w niewoli i… łatwiej doić z nich pieniądze.

Kiedy dzisiaj widzę wersety, które wywoływały u mnie dosłownie ciarki na plecach, z jednej strony mam ochotę się śmiać z własnej naiwności, z drugiej jednak nie do śmiechu mi gdyż pamiętam, ile autentycznego cierpienia we mnie wywołały, i wiem, że w wielu ludziach wywołują wciąż.

Artykuł ten miał być początkowo tylko o tytułowym Hbr 12:14. Dostaję pytania od czytelników bloga i ten werset, z prośbą o wytłumaczenie, o co w nim chodzi, pojawia się w nich dość często. Mógłbym to zrobić w kilku zdaniach, jednak jak wyżej opisałem, mnie samemu kiedyś takie wytłumaczenia na niewiele się zdawały. Podczas emailowych konwersacji, jeśli wyjaśnię komuś jeden werset, w następnym emailu z reguły dostaję kilka następnych, i nierzadko kręcimy się w kółko.

Jak przestać bać się Biblii?

Istnieje kilka podstawowych zasad, po zrozumieniu których nawet jeśli zobaczymy jakiś podejrzanie wyglądający fragment Biblii, przyznamy najwyżej, że go nie rozumiemy, ale nie będzie spędzał nam on snu z powiek!

Najważniejszą kwestią do rozważenia jest odpowiedź na pytanie…

Czy Bóg rzeczywiście jest miłością?

Jeżeli tak, to według Rz 13:10 „miłość nie wyrządza zła bliźniemu” i niczego złego z rąk Boga obawiać się nie musimy – tak samo, jak nie musi niczego złego z naszej ręki obawiać się dziecko, które naprawdę kochamy.

Nie musimy się zatem bać wiecznego ognia, tortur, czyścca, sądu – bo jeśli Bóg jest miłością, to miłość tylko od Niego otrzymamy.

Kiedy naprawdę  w to uwierzymy, i pamiętać również będziemy o trudnościach w tłumaczeniu i interpretacji Biblii, bez problemu już zaakceptujemy fakt, iż Biblia rzeczywiście jest, jak czasami się ją określa, „listem miłosnym Boga do ludzi”, i jeśli po przeczytaniu jakiegoś fragmentu wydaje nam się że tak nie jest, to wiemy, że…

…tak nam się tylko wydaje.

Kiedy dzisiaj spoglądam na wersety, których się kiedyś bałem, widzę, że prawie wszystkie one mają następujące cechy wspólne:

  1. Nigdy ich nie analizowałem, słowo po słowie, tak naprawdę ich zatem nie znałem, znałem tylko ich interpretację.
  2. Zupełnie nie znałem ich kontekstu bezpośredniego, czyli kilku, kilkunastu wersetów występujących przed i po wersecie/fragmencie będącym meritum sprawy
  3. Nie zdawałem sobie sprawy, jak sprzeczna z logiką jest interpretacja, którą nauczyła mnie religia.

I świetnym przykładem będzie tutaj właśnie Hbr 12:14.

Przyjrzyjmy się tekstowi:

Starajcie się o pokój ze wszystkimi i o uświęcenie, bez którego nikt nie zobaczy Pana. (Hbr 12:14)

Jest to werset, który spędza sen z oczu wielkiej liczbie chrześcijan – wystarczy przejrzeć fora dyskusyjne by zobaczyć, jak często się pojawia.

Jego interpretacja religijna jest następująca:

„Starajcie się z całych sił nie grzeszyć, bo jak nie będziecie, to nigdy Boga nie zobaczycie i skończycie w piekle”.

„Uświęcenie” bowiem oznacza, w rozumieniu większości chrześcijan, zwłaszcza tych, którzy Biblię uważają za jedyne w pełni wiarygodne źródło objawienia, proces „upodabniania się do Chrystusa”, a z Biblii wynika, iż Chrystus był podobny do nas w 100% – z wyjątkiem grzechu.

Kiedy jednak przyjrzymy się tekstowi w taki sposób, jak gdybyśmy widzieli go po raz pierwszy, co widzimy?

Widzimy dwa terminy, które mogą do końca nie wydawać się jasne:

– co to znaczy dążyć do uświęcenia?

– co to znaczy zobaczyć Pana?

I trzecia kwestia, która wynika z tych dwóch – czymkolwiek uświęcenie jest, jaki jest procent wypełnienia jest niezbędny, aby zobaczyć Pana? 100%? 90%? 10%?

I jak to ma się też do licznych wersetów, w których uświęcenie przedstawiane jest jako rzecz skończona, dokonana – przykładowo 1Kor 6:11?

Dzisiaj już umiem stawiać takie pytania, kiedyś nie przychodziły nawet mi do głowy. Wydają się głupie? Nie upierałbym się za cenę życia że powiedzonko „nie ma głupich pytań, są tylko głupie odpowiedzi” jest zawsze prawdziwe, w tej sytuacji jednak myślę, że ma świetne zastosowanie!

Gdyby ktoś mi dzisiał pokazał Hbr 12:14 i powiedział, że on mnie przestrzega przez utratą zbawienia, jeśli się nie uświęcę, spytałbym od razu: czy aby zobaczyć Pana wymagane jest 100% uświęcenie? Bezgrzeszność? I tutaj prawie zawsze usłyszę „nie” więc będę dalej ciągnąć – więc ile? Czy może samo dążenie już się liczy? I może upodobnienie się do Chrystusa w 0.001% – uniknięcię jakiegoś jednego grzeszku – już wystarczy?

A jeśli nie to… proszę pokazać mi, który fragment Biblii mi to wyjaśnia, bo ten najwyraźniej NIE! Czy mam uwierzyć, że w tak istotnej kwestii, jak moje zbawienie, Biblia pozostałaby niejasna?

Ktoś powie, że się czepiam. Że przesadnie analizuję każde słowo i celowo staram się nie widzieć jasnego przesłania, który werset głosi. Moim jednak zdaniem niełatwo znaleźć jakąkolwiek wypowiedź, która będzie jednakowo jasna dla wszystkich.

Pomyślmy przez chwilę:

Jaka jest najlepsza forma komunikacji?

Jeżeli myślisz „słowa”, pomyśl jeszcze raz.

Wyobraź sobie, że widzisz po raz pierwszy w życiu jakąś osobę.

Chcesz ją przekonać, że ją kochasz.

Czy po prostu pójdziesz do niej i powiesz „kocham cię”?

No tak, ona cię nie zna i spojrzy na ciebie jak na wariata. Załóżmy więc, że jakoś ją zapoznasz, spędzicie kilka godzin na miłych rozmowach przy kawie i wtedy jej powiesz, że ją kochasz.

Uwierzy ci?

Załóżmy jednak – z nutą szaleństwa – że osoba ta ci uwierzyła!

Jak jednak dokładnie zrozumie twoje stwierdzenie?

Czy „kocham cię” oznacza „kocham cię jak bliźniego i zrobię wszystko dla twojego dobra”?

Czy może „zakochałem się w tobie i nie wyobrażam sobie życia bez ciebie?”

Więcej przykładów podałbym gdybym pisał ten artykuł po angielsku, bo „I love you” może jeszcze mieć o wiele więcej znaczeń; przykładowo czasami oznacza zwykłe „lubię cię”, a czasem jest żartem, który można przetłumaczyć jako „jesteś niemożliwy”.

Słowa nie są idealną formą komunikacji.

Słowom można uwierzyć, można je też odrzucić. Słowa można zinterpretować na mnóstwo różnych sposobów, czego dowodem jest chociażby jedna Biblia i kilkaset chrześcijańskich denominacji, nie licząc sekt, z których każda rozumie jej słowa w nieco odmienny sposób.

A czy w obrębie jednego Kościoła wszyscy członkowie rozumieją Biblię w dokładnie taki sam sposób? Ha ha! Dobry żart. Prowadziłem kilka lat grupy biblijne – i na ogół wszyscy uczestnicy chodzili do tego samego kościoła – i po tym doświadczeniu mogę stwierdzić, że trudno wręcz znaleźć doktrynę, którą wszyscy rozumieją tak samo.

Kolejny aspekt komunikacji:

Czy wierzysz, że Bóg komunikuje się z każdym człowiekiem, czy tylko z wybranymi?

Wydaje mi się, że wierzenie, iż Bóg przemawia tylko do nielicznych, jest łatwym sposobem na zrzucenie odpowiedzialności z siebie. „Nie jestem wybrany, Bóg mi nic nie powiedział, więc nic nie wiem”.

Większość ludzi, którzy określają się jako wierzący, uważają dzisiaj jednak, że Bóg komunikuje się z każdym. Różni ludzie określą to na różne sposoby – kontakt bezpośredni, poprzez myśli, doświadczenia lub uczucia. Głos Boży nazwą Duchem Świętym, albo też intuicją, duszą lub sercem.. Popatrzmy teraz jednak, ile na przestrzeni historii człowieka było sytuacji, kiedy Bóg bezpośrednio, przy użyciu zwykłej rozmowy, komunikował się z ludźmi?

Chrześcijanie wymienią Adama i Ewę, patriarachów, proroków, apostołów, i może to wydać się sporo, ale patrząc na wszystkie tysiące lat historii człowieka dojdziemy zaraz do wniosku, że tę formę komunikacji – rozmowy przy pomocy słów – Bóg wybierał wyjątkowo rzadko. Nawet jedna na milion żyjących ludzi Boga ani nie widziała, ani nie słyszała.

Czy to nie sugeruje, iż Bóg nie sądzi, iż słowa są idealnym sposobem komunikacji? Często jednak są jedynym, jaki mamy – i autor Listu do Hebrajczyków uznał, że ten sposób będzie najlepszym z dostępnych.

Pamiętajmy tylko, iż dojście od „co autor chciał przekazać Hebrajczykom” do „co Bóg chce przekazać mnie dzisiaj” może być o wiele mniej oczywiste i bardziej zawiłe, niż się wydaje.

No dobrze. Spójrzmy na kontekst omawianego wersetu. Wpierw kontekst bezpośredni. Co widzimy?

Cały rozdział 12 to jakaś przestroga. Ale przed czym? Zaczyna się on tymi słowami:

I my zatem mając dokoła siebie takie mnóstwo świadków, odłożywszy wszelki ciężar, [a przede wszystkim] grzech, który nas łatwo zwodzi, winniśmy wytrwale biec w wyznaczonych nam zawodach. (Hbr 12:1)

Tutaj drobna uwaga – niemal zawsze, kiedy widzę coś dodanego w nawiasach kwadratowych (czyli nie występujące w tłumaczonym tekście), wyczuwam jakąś chęć przekłamania ze strony tłumaczy. W wersecie nie ma słów, które zdaniem tłumaczy być powinny, więc je dodali, abyśmy rozumieli dany fragment… tak samo jak oni!

O jakie zawody chodzi? Wyznaczone…nam? To znaczy komu? Wszystkim chrześcijanom? A może tylko adresatom Listu? Potrzebuję się więcej dowiedzieć o Liście do Hebrajczyków.

Zaglądam na jego początek, na ogół znajdziemy tam autora i adresatów. Niestety, pudło. Większość dzisiejszych badaczy Biblii stwierdza, że autorstwo tego listu jest nieznane, choć styl miejscami przypomina apostoła Pawła.  Podobieństwo to wskazywać może na kogoś z jego najbliższych współpracowników i być może List ten był pisany przez jednego z jego uczniów lub… Paweł dał go komuś do edycji. Różnica stylu między Hbr a Listami Pawła jest jednak bardzo duża. Apostoł Paweł pisze wprawdzie poprawnym językiem, na tyle dobrym, iż wielu biblistów uważa, iż greka była jego rodowitym językiem, jednak Hbr jest napisany językiem wręcz mistrzowsko komponowanym i spotkałem się z nazywaniem go najlepiej napisaną księgą Nowego Testamentu pod względem stylistycznym.

A adresaci? Nigdzie nie ma dosłownie napisane, że jest to list do Żydów (Hebrajczycy to inne określenie Żydów), jednak już pobieżna jego analiza wykazuje jasno, iż pisany był do konkretnej grupy ludzi i jego tematem była korekta konkretnej, niewłaściwej postawy, którą wykazywali. Autor często odnosi się do Starego Testamentu co pozbawione byłoby sensu gdyby pisał do jakiejkolwiek innej grupy ludzi.

Pominę tutaj ogromną więszość tego, co wiadomo na ten temat, zainteresowani na pewno znajdą odpowiednie źródła informacji, summa summarum: ten List pisany był tylko do chrześcijan pochodzenia żydowskiego, przestrzegał przed konkretnymi błędami doktrynalnymi i odnosił się do konkretnych wydarzeń, które miały się wkrótce – czyli kwestia najwyżej kilku lat – wydarzyć.

Jeżeli znajdziemy zapewnienie, iż ta informacja jest prawdziwa, jakikolwiek niepokój związany z jakimkolwiek jego fragmentem (a List ten ma tych „straszących wersetów” wyjątkowo wiele) powinien zniknąć.

Jeżeli tak się nie dzieje; jeśli wciąż niepokoi mnie, że zbyt słabe staranie spowoduje, iż nigdy nie ujrzę Boga, powinienem odłożyć wszystko co mnie na tym świecie zajmuje i zająć się tylko jedną kwestią – jaki jest naprawdę Bóg? Czy naprawdę jest miłością? Czy gniewa się na mnie za coś, czy nie? Czy Jezus wziął na siebie cały grzech, czy nie? Czy umarł za wszystkich ludzi, czy nie?

Jeżeli długo byłeś osobą religijną, najprawdopodobniej czytanie Biblii nic ci nie da – często potrzeba wielu lat aby zapomnieć o religijnej interpretacji i móc czytać Biblię bez niej.

Skąd zatem czerpać wiedzę o Bogu?

Nie musisz się tutaj (ani nigdzie indziej) bynajmniej ze mną zgadzać, ale jestem absolutnie przekonany, iż typowe dla śmierci klinicznej doświadczenia: podróżowanie tunelem, rozmowa ze świetlistą postacią, poczucie miłości, podróżowanie poza ciałem – są prawdziwe i zostały naukowo udowodnione. Oczywiście mnóstwo naukowców utożsamia Boga z religią i po tym, jak nauka była przez religię tępiona przez całą historię – co dzieje się do dzisiaj – są a priori ateistami – i wyśmiewają bez czytania jakiekolwiek próby naukowego podchodzenia do tematu istnienia Boga lub świadomości po śmierci ciała. Również znakomita większość chrześcijan albo odrzuca prawdziwość tych doświadczeń i przypisuje je halucynacjom, albo uważa je za dzieła szatana – no, ale nic dziwnego – jeżeli wszystkim pokazuje się Bóg, który akceptuje nas bezwarunkowo i nie straszy piekłem, to na pewno nie jest to prawdziwe 🙂

Mam nadzieję, że udało mi się przekazać moje najważniejsze przesłanie tego artykułu: jeżeli boisz się wersetów, to boisz się Boga, bo w wersetach nigdy nie ma nic, co miało straszyć ludzi tysiące lat później. Poznaj Boga miłości – i nauczysz się czytać Biblię jako list miłosny skierowany do nas.

Analizowanie wszystkich strasznych wersetów nie ma sensu.

No tak, ale może dokończymy choćby analizę chociaż tego wersetu z tytułu? 🙂

Przyznam się, że nie rozumiałem wielu tekstów Nowego Testamentu nawet długo po tym, jak uwolniłem się z religijnego strachu. Moja perspektywa była już inna, nie przejmowałem się tym zbytnio, ale po prostu lubię wiedzieć, i jak czegoś nie wiem, to…………nie lubię tego 🙂 Nie miałem jednak pomysłu, jak pogodzić fakt, iż Nowy Testament zawiera sporo zapowiedzi ponownego przyjścia Chrystusa, ale stawia je nie w przyszłości – nie tej odległej o tysiące lat, ale w bardzo bliskiej. Przyjmowałem kiedyś, jak większość Biblistów, iż apostołowie się mylili… ale w takim razie żadne ich słowo nie mogłoby być przyjęte z pewnością, czyż nie?

Pozwólcie, że podzielę się z Wami pewnym odkryciem, którego nie będę szerzej omawiał bo temat to na całą kolejną witrynę, ale może stanowić wstęp do ciekawych badań.

Pamiętacie zapewne ten werset:

Wtedy ujrzą Syna Człowieczego, nadchodzącego w obłoku z wielką mocą i chwałą. (Łk 21:27)

Jest też w Biblii kilka innych miejsc zapowiadających to wydarzenie.

A teraz spójrzmy na relację Józefa Flawiusza (żył w latach 37 – ok. 100), który był historykiem, i bynajmniej nie chrześcijaninem. Fragment ten pochodzi z książki „Wojna żydowska” opisującej losy Żydów od II wieku p.n.e. do końca wojny z Rzymem, której jednym z najbardziej przełomowych wydarzeń było oblężenie i zniszczenie Jerozolimy – które moim zdaniem niemal idealnie pasuje do aramejskiego określenia Gehenna, i przed którym wielokrotnie przestrzegał Jezus.

Relacja Józefa Flawiusza:

I znów w niewiele dni po święcie dwudziestego pierwszego dnia miesiąca Artemizjos zauważono nieziemskie i niewiarygodne zjawisko. To, o czym będę mówił, mogłoby wyglądać, wydaje mi się, na jakąś bajkę, gdyby nie wyszło z ust naocznych świadków i gdyby nieszczęścia, które potem nastąpiły, nie zgadzały się z tymi znakami. Otóż przed zachodem słońca w całym kraju pokazały się w powietrzu wozy i uzbrojone hufce wojska, które pędziły przez obłoki i otaczały miasto. („Wojna żydowska”, Księga VI, rozdział 5., 16 (123))

Hmmm.. obłoki?

Czy był na nich też Jezus?

Życzę owocnych poszukiwań i pokoju w sercu!

I jak w Adamie wszyscy umierają, tak też w Chrystusie wszyscy będą ożywieni (1Kor 15:22)

Ostatnia edycja: 22 marca 2019

Czy twoje poglądy są… twoimi?

Opublikowany przez
Odpowiedz

Wiele lat należałem do jednego z Kościołów protestanckich określających się jako biblijnie wierzących. I ja również, rzecz jasna, miałem się za biblijnie wierzącego. I chociaż przez wiele lat obserwowałem obecny w moim w innych Kościołach ciekawy fenimen, nie odnosiłem go zupełnie do siebie.

Jaki to fenomen?

Chrześcijaństwo to jedna z tak zwanych „religii księgi”. Centralne miejsce w doktrynie chrześcijańskiej ma Biblia i wszystkie zasady chrześcijaństwa powinny najlepiej się na niej opierać, a przynajmniej jej nie przeczyć.

Istnieje jednak kilkaset chrześcijańskich denominacji i wieie z nich mają doktryny które wzajemnie sobie przeczą.

Niektóre z tych denominacji zmieniają te doktryny co jakiś czas i dzisiaj zaprzeczają temu, co głosiły kilka lat temu.

Mało tego! Niektóre z nich jednocześnie głoszą doktryny, które przeczą sobie wzajemnie!

I jakby tego było mało, większość wyznawców nie wie niemal nic o doktrynach Kościoła, do którego należą. Część potrafi powtórzyć hasła słyszane co niedziela ale zapytani o uzasadnienie głoszonych prawd wiary…. poproszeni o ich obronę w oparciu o jakieś rzeczowe argumenty… tutaj już doświadczysz wiecej ciszy, niż w klasztorze buddyjskim!

Piszę to o chrześcijaństwie ale te same zjawiska funkcjonują we wszystkich innych religiach.

Islam podzielony jest nie gorzej niż chrześcijaństwo, i chociaż teoretycznie opiera sie w 100% na Koranie, mamy jego trzy główne odmiany (sunnicki, szyicki i charydżycki) i ich obrońcy nie raz sięgają do miecza by wykazać swoją wyższość, ale i pośród nich są głębokie podziały i przypomina to jako żywo chrześcijański podział na katolików i protestantów… i setki demominacji wewnątrz nich. A judaizm? To samo – jedna Księga, ale nie jedna interpretacja – i istnieją różniące się diametralnie odmiany judaizmu takie jak ortodoksyjny, konserwatywny, rekonstrukcjonistyczny, mesjanistyczny, karaicki itp itd.

Pójdźmy jeszcze dalej – czy znajdziemy przynajmniej jednomyślność wśród członków tych samych odmian religii? Otóż nie. Najczęściej bowiem spotkamy… bezmyślność. Większość członków Kościołów bądź to akceptyje narzucane im doktryny w sposób bezrefeksyjny, albo też po cichu je odrzuca ale nikomu o tym nie mówi.

Widziałem ankiety przeprowadzane w Polsce w czasie, gdy ponad 90% Polaków deklarowało się, że należą do Kościoła rzymsko-katolickiego. 60% odrzucała wiarę w istnienie osobowego zła (diabła, szatana), choć to jeden z katolickich dogmatów, a Kościoł ten automatycznie wyklucza ze swojego członkostwa każdego, który odrzucałby choćby najmniejszą z „prawd wiary”.

Ten sam Bóg! Ta sama święta księga! A w praktyce – chaos światopoglądowy.

Wspomnialem na początku, że nie odnosiłem tego wszystkiego do siebie. Co mam na myśli? Otóż podobnie jak niemal wszyscy wyznawcy religii byłem przekonany, że mam rację, i że moje poglądy są jak nabardziej… moje.

Myliłem się i w jednym, i w drugim.

Dopiero zrozumienie, jak działa ludzka psychika, sprowokowało mnie do refleksji.

***

Całe życie uważam Biblię za najbardziej niesamowita księgę świata ale po latach naiwnego myślenia, że wszyscy się tylko nią kierują, wpierw zacząłem rozumieć, jak trudną księgą ona jest, a – lata później – jak skomplikowana ludzka psychika jest.
O trudnościach w rozumieniu Biblii napisałem już tutaj ((więcej o ty, piszę tutaj: http://pewnosczbawienia.pl/trudnosci-w-rozumieniu-biblii/), teraz zastanówmy się nad tym, w jaki sposób używamy mózgu.

Istnieje równie powszechne, co błędne, przekonanie, iż ludzie to istoty myślące, ulegające czasami emocjom.

Ostatnie odkrycia dotyczące funkcjonowania mózgu twierdzą, iż jest raczej odwrotnie.

Nasz mózg ma wbudowane mnóstwo mechanizmów które dbają, byśmy go zbytnio nie przemęczali. Pomyślmy przez chwilę, ile dzisiaj informacji do nas każdego dnia dociera. Przejdźmy się 10 minut po ulicach zatłoczonego miasta i nasze oczy zarejestrują setki twarzy, zapachów; tysiące dźwięków, setki tysięcy kształtów i kolorów. Ale co z tego zapamiętamy? Niemal nikt nie potrafi cofnąć się pamięcią kilka dni wstecz i powiedzieć, co dokładnie o tej samej godzinie robił, widział czy myślał. Ja nie pamiętam, co dokładnie robiłem o tej porze wczoraj.

Jakkolwiek część naukowców uważa, iż pojemność naszych mózgów jest niemal nieograniczona – i że wszystkie zarejestrowane informacje są w niej zachowywane – często po takim 10 minutowym spacerze nie pamiętamy zupełnie nic, zwłaszcza gdy zajęci byliśmy rozmową lub myśleniem o czymś. Z gigabajtów danych które nasz mózg zarejestrował podczas tego spaceru, zostały nam… bity. To, co zostało, i byliśmy tego świadomi, nazwijmy świadomością – a to wszystko inne nazwijmy nieświadomością – lub podświadomością.

Podświadomość ma zatem o wiele więcej informacji niż nasza świadomość, i zarządza niemal całym naszym życiem. Przede wszystkim zarządza wszystkimi procesami życiowymi, z których na codzień nie zdajemy sobie sprawy – oddychaniem, trawieniem, podziałami komórkowymi i tysiącami innych. Podświadomość potrafi też przykładowo prowadzić samochód – kiedy nasza świadomość pogrążona jest w rozmyślaniach i nie musimy podejmować świadomych decyzji, którego pedała użyć lub skręcić w prawo czy w lewo.

Gdybyśmy nie mieli podświadomości, bylibyśmy nieustannie zajęci podejmowaniem tysięcy decyzji. Już taki spacer wymagałby myślenia, czy po lewej nodze idzie prawa czy nie, i które kilkadziesiąt mięśni trzeba skurczyć lub rozkurczyć by zrobić kolejny krok. Podświadomość to zatem taki autopilot, który pozwala nam wybrać, na czym chcemy się skupić i trudno wyobrazić sobie bez niej życia.

Problem w tym, że możemy pozwolić podświadomości podejmować takie decyzje, które powinna podjąć świadomość. Kiedy idziemy do sklepu może nam się wydawać, iż to my wybraliśmy jakąś markę produktu, ale w rzeczywistości może być to wybór podświadomy, jako że podświadomość nie zapomniała stojących przy drodze reklam, choć zupełnie na nie nie zwracaliśmy uwagi.

I o ile może nam być wszystko jedno, który proszek do prania kupimy, i możemy wręcz podziękować podświadomości, że jak gdyby od razu po wejściu do sklepu wiedzieliśmy, który proszek wybrać, o tyle ta sama podświadomość może również nam wybrać nawet męża czy żonę, gdzie przemyślenie wyboru byłoby raczej wskazane.

Przepis na problem? Życie z rozmysłem!

Medytacja i „mindfulness” – które można przetłumaczyć jako „życie z rozmysłem” mogą to zmienić, jednak uczenie się tego jest długotrwałym procesem i większość ludzi się nigdy na niego nie decyduje. Im dłużej jednak to trenujemy, tym więcej decyzji, które codziennie podejmujemy, są naprawdę naszymi, i coraz więcej odkrywamy, ile naszych dotychczasowych działań bądź wierzeń powinny ulec zmianie.

Zachęcam do poznania tego tematu, ale istnieje mnóstwo miejsc w Internecie i książek które go dokładnie opisują, tutaj skupię się na Biblii, bo to ona jest główną bohaterką tego bloga.

* * *

Jeżeli cokolwiek pamiętasz z Biblii, nieważne czy jesteś katolikiem, protestantem, czy wiarę swoją określasz innymi słowy bądź też uważasz się za niewierzącego – myślisz, że wiesz, co w Biblii jest napisane.

Co jednak, gdy stanie obok ciebie ktoś inny, kto – opierając się na tych samym fragmencie biblijnym – powie, że ten fragment „mówi” coś zupełnie innego?

A co, jeśli to będzie wiele osób, może dwadzieścia, i każda będzie mówić coś innego?

Słowa Biblii się nie zmieniają. Zmienia się ich interpretacja.

Jeżeli słyszysz jakiś fragment od dziecka, i zawsze interpetowano go w ten sam sposób, zawkestionowanie tej interpretacji może wydać się równie szalone jak podważenie faktu, że Słońce codziennie wstaje na wschodzie.

My wszyscy mamy takie nienaruszalne dogmaty, których kwestionowanie nigdy nam nawet nie przyszło do głowy, i często nie ma tym nic złego – nie ma sensu przemęczać mózgu w mało istotnych sprawach – ale co, jeśli ten dogmat sprawia, że jesteśmy nieszczęśliwi?

Zachęcam cię do tego, co odmieniło moje życie i przywróciło do niego radość i pokój – przyjrzyj się swoim poszczególnym biblijnym wierzeniom i zapytaj się, czy rzeczywiście są one twoje czy może jednak zostały ci przekazane i nigdy ich nie kwestionowałeś.

Zwłaszcza ważne jest, aby przyjrzeć się tym wierzeniom, które wywołują w nas niepokój.

* * *

Kiedy ktoś zada mi pytanie, co to jest drzewo i jak wygląda, jestem w stanie udzielić odpowiedzi i czuć się zupełnie pewny swego. Widziałem i dotykałem mnóstwo drzew.

Kiedy ktoś mnie spyta, jaka jest najbliższa Słońcu gwiazda, odpowiem że Proxima Centauri, i również będę czuł się pewien swego. Czy jednak kiedykolwiek gwiazdę tę widziałem? Mierzyłem odległość od niej?

Moja opinia na temat drzew jest moją opinią.

Moja opinia na temat tej gwiazdy – już nie.

Nie poświęciłem w życiu ani minuty jej weryfikacji. Czy mogę zastem powiedzieć, że jest to moja opinia?

Niespecjalnie. To opinia, którą załyszałem i powtarzam.

Ważne jest uświadomienie sobie, że posiadanie niezweryfikowanych opinii nie jest samo w sobie złe, gdyż przede wszystkim niemożliwa jest ich osobista weryfkacji w każdym przypadku. Nikt nie ma wystarczająco możliwości i czasu ku temu. Ważne jest jednak by wiedzieć, które z moich prawd są zweryfikowane, a które nie.

Ja wierzę, że Proxima Centauri jest najbliższą Słońcu gwiazdą ale nie zamierzam poświęcać czasu studiowaniu astronomii by móc fachowo ocenić rzetelność naukowców, którzy doszli do tego wniosku. No i nie mam obecnie możliwości wsiąść do stastku kosmicznego, w którym mógłbym zwiedzić kawałeczek naszej galaktyki i dać świadectwo naocznie zaobserwowanej rzeczywistości.

Zastanów się teraz – ile twoich opinii jest naprawdę twoich? Zweryfikowanych przez ciebie?

Ile doktryn chrześcijańskich, w które wierzysz, jest naprawdę twoich? Przykładowo czy Jezus jest naprawdę Synem Bożym? Czy Biblia jest wiarygodna? Czy po śmierci rzeczywiście czeka nas sąd Boży?

Gdyby zadać mi te pytania, kiedy miałem 10 lat, nie sądzę abym zawahał się przez chwilę – wszyscy, których znałem, w to wierzyli, więc chyba mogłem im zaufać, prawda? Dorastałem w dość religijnym domu. Tak wcześnie jak było to możliwe uczono mnie „prawd wiary”. Ludzie, których przez pierwsze 20 lat życia znałem, utrzymywali, że wierzą w to samo – i tak samo jak nigdy nie kwestionowałem, że chleb smaruje się masłem, nie pastą do zębów – nie kwestionowałem też dogmatów.

Jeżeli jednak jakieś neurony w moim mózgu postanowiłyby zaprotestować i zamiast powtarzania cudzych poglądów, zweryfikować swoje i samemu odpowiedzieć na pytania, część mózgu natychmiast zaprotestowałaby – ta część, która zawiaduje emocjami. Nasza podświadomość mogłaby stworzyć teorię – nawet całkiem prawdopoodobną – że kwestionowanie wszystkich dokoła będzie niemile widziane i może skończyć się niewesoło. Dlatego podświadomość może starać się nas uspokoić, a nawet podsunąć nam jakieś fałszywe argumenty, bylebyśmy nie wpadli w kłopoty. Niestety, bardzo często to uspokajanie to niedźwiedzia przysługa.

Teraz – głównie dzięki Internetowi – nie ma problemu ze znalezieniem ludzi myślących inaczej niż ogół, ale w czasach mojego dzieciństwa to było trudne. Kwestionowanie czegoś, w co wierzy ogół, jest czasem równie proste, jak wyjście na ulicę nago.Czasem jednak… wciąż nie. Zwłaszcza wtedy, gdy w swoich wątpliwościach czujesz się zupełnie samotny.

Jeżeli na początku XX wieku jakiś kraj był w 90% katolicki, lub muzułmański, lub jakikolwiek inny, ten procent się niemal nie zmienił. Na tym przykładzie najlepiej widać, iż większość ludzi potrafi całe życie nie uruchomić krytycznego myślenia w kwestii tak ważnej, jak religia, która przecież ma związek z każdą dziedziną życia – i zdaniem wielu, również wieczności.

Zachęcam do obejrzenia tego filmiku:

„Ukryty eksperyment pokazuje, że większość ludzi zachowuje się jak owce”

Kobieta siedzi w poczekalni u okulisty, i – o czym nie wie – wszyscy prócz niej to aktorzy. Mają za zadanie co jakiś czas na chwilę wstawać. Co robi ta kobieta? Nie mając pojęcia, po co, nie pytając, wbrew logice (bo jaki niby miałby być cel czegoś takiego?) zaczyna robić to samo. I zupełnie nie znaczy to, że z tą kobietą jest coś nie tak. Być może ma skończone z wyróżnieniem studia, bardzo wysoki iloraz inteligencji. Większość z nas zachowałaby się tam dokładnie tak samo.

No dobrze, załóżmy, że zdecydujesz się zrewidować swoje poglądy i nie zważać na to, co pomyślą lub powiedzą o tym inni. Może pojawić się jeszcze jeden problem – problem, który mnie osobiście trzymał mnie w ryzach wiele lat.

Czy Bóg mnie ukarze za moje wątpliwości?

W niektórych religiach uczy się, że wątpliwości są złe, pochodzą od szatana. Wywołuje w nas to wtedy strach, iż nasze powątpiewanie w to wszystko, co nauczono nas o Bogu, jest Bogu niemiłe i może być karane.

Pewnego pięknego dnia jednak zrozumiałem, dlaczego mnie tego uczono. Nie chciano, bym samodzielnie myślał, bo tak długo jak tego nie robiłem, byłem posłuszną owieczką, która nie odejdzie nigdzie od stada, którą będzie można sterować i czerpać z niej zyski.

Bóg dał nam umysł ciekawy nowych rzeczy. Uczenie sprawia nam radość. Jezus stawiał ludziom nieustannie pytania, a nie robił wykłady doktrynalne. Wniosek z tego taki, że Bogu nigdy nie przyszłoby do głowy karać nas za stawianie pytań. Prędzej ukarałby nas za nieużywanie rozumu, którym nas obdarzył!

Wyrwanie się z więzów jest bolesne… to tak, jakbyśmy nieopatrznie wpadli w środek kłujących krzaków i każdy ruch sprawia nam ból. Pierwszy pomysł – nie ruszać się. Nie będzie bolało.

I tak w nich tkwić.

Ale… co to za życie?

Kiedy jednak się poruszymy, kolce będą próbować nas zatrzymać. Ludzie powiedzą, że szukamy dziury w całym. Że komplikujemy sobie życie.

To będzie boleć. Ale jak przy wyrwaniu się z tego krzaka… poboli chwilę i zapomnimy zaraz o bólu – z radości, że jesteśmy wolni, nic nas nie krępuje i możemy iść, gdzie chcemy!

ostatnia edycja: 6 lutego 2021